دکتر رادنوش پشم فروش - فوق تخصص اینترونشنال نورورادیولوژی

سندروم پاهای بی قرار ، علائم، علت و درمان

سندروم پاهای بی قرار چیست؟

بیماران مبتلا به سندروم پاهای بی قرار (RLS) تمایل شدید و مقاومت ناپذیر را برای حرکت دادن پاهای شان گزارش می‌دهند. بسیاری از بیماران، دردی عمقی یا خزیدنی مرموز را در ران یا ساق پای خود گزارش می‌دهند، و بیماران مبتلا به سندروم پاهای بیقرار شدیدتر، ممکن است در اندام فوقانی خود نیز احساس ناراحتی کنند. در اکثر بیماران مبتلا به سندروم پاهای بیقرار (RLS)، این دیس‎استزی ها و بیقراری، در هنگام عصر و نیمه نخست شب شدیدتر هستند.

علائم سندروم پاهای بیقرار 

علائم بیماری با عدم فعالیت ظاهرشده و می‌توانند آرام نشستن در در داخل هواپیما یا در هنگام تماشای فیلم سینمایی را به تجربه ای ناخوشایند تبدیل سازند. این حس ها به طور موقت و به دنبال انجام حرکت، کشش، ماساژ بهبود می‌یابند. این ناراحتی شبانه معمولا خواب را مختل کرده و بیماران ممکن است به همین دلیل، خواب آلودگی در طول روز را گزارش دهند. سندروم پاهای بیقرار بسیار شایع است و ۵ الی ۱۰ درصد از بزرگسالان را مبتلا ساخته و در زنان و بزرگسالان مسن‌تر این سندروم شایع‌تر است.

علت سندروم پاهای بیقرار

علل گوناگونی میتواند سبب ایجاد سندروم پاهای بیقرار شود. فقر آهن شایع ترین علت قابل درمان بوده، و اگر سطح فریتین کمتر از ۷۵ نانوگرم بر میلی لیتر باشد، جایگزینی آهن را باید مدنظر قرار داد. سندروم پاهای بیقرار ممکن است در اثر اورمی و نوروپاتی های محیطی نیز رخ دهد، و بارداری، مصرف کافئین، الکل، داروهای ضد افسردگی، لیتیم، نورولپتیک ها، و آنتی هیستامین ها ممکن است سبب تشدید آن شوند. عوامل ژنتیکی نیز در ایجاد RLS نقش داشته و پلی مورفیسم هایی در ژن های گوناگون (BTBD9، MEIS1، MAP2K5/LBXCOR PTPRD) را با این بیماری مرتبط دانسته، هرچند که تاکنون مشخص نشده است که از طریق چه سازوکاری سبب ایجاد RLS می‌شوند.

درمان سندروم پاهای بی قرار

در صورت وجود علت زمینه ای، درمان سندروم پاهای بیقرار از طریق درمان علت زمینه ای مانند درمان علت زمینه ای مانند فقر آهن صورت می‌گیرد. در غیر این صورت درمان، علامتی بوده و آگونیست های دوپامین یا لیگاندهای کانال کلسیم نوع آلفا-۲-دلتا به طور رایج مورد استفاده قرار می‌گیرند. آگونیست های گیرنده های دوپامینیD 2/3  مانند پرامی پکسول (mg  ۰٫۲۵-۰٫۵ هر روز ساعت ۷ بعد از ظهر) یا روپینیرول (mg  ۰٫۵-۴ هر روز ساعت ۷ بعد از ظهر) معمولا بسیار اثربخش هستند، ولی حدود ۲۵ درصد از بیمارانی که آگونیست های دوپامین را مصرف می‌کنند، حالت تشدید را تجربه می‌نمایند که عبارت است از بدتر شدن RLS، به نحوی که علائم در ساعات زودتری در طول روز آغاز شده و می‌توانند به سایر نواحی بدن گسترش یابند. از دیگر عوارض آگونیست های دوپامینی می‌توان به تهوع، رخوت صبحگاهی و افزایش فشارهای پاداشی مانند قمار و فعالیت جنسی اشاره کرد. لیگاندهای کانال کلسیم نوع آلفا-۲-دلتا مانند گاباپنتین (mg 300-600 هر روز ساعت ۷ بعدازظهر) و پره گابالین (mg 150-450 هر روز ساعت ۷ بعد از ظهر) نیز می‌توانند اثربخش باشند، این داروها سبب ایجاد حالت تشدید نشده و می‌توانند به ویژه در بیماران دچار درد همزمان، نوروپاتی، یا اضطراب بسیار مفید واقع شوند. ترکیبات افیونی و بنزودیازپین ها نیز می‌توانند در درمان موثر باشند. اکثر بیماران دچار پاهای بیقرار اختلال حرکت اندام دوره ای (PLMD) را نیز تجربه می‌کنند، هر چند عکس این قضیه صادق نیست.