دکتر رادنوش پشم فروش - فوق تخصص اینترونشنال نورورادیولوژی

سندرم های پارانئوپلازیک چیست؟

<p style=”text-align: justify;”>گاهی سرطان های دستگاه های دیگر بدن بدون دست اندازی (متاستاز) به سیستم عصبی یا عضلانی، سبب پیدایش علائم و نشانه های نورولوژیک می شوند که به آنها نمودهای پارانئوپلازیک گفته می شود و حتی ممکن است ابتدا بیماران با علائم عصبی مراجعه کنند و بعدا نمودهای مربوط به تومور اولیه در آنها پدیدار گردد. مثال شایع این حالت تومورهای ریه می باشد که پیش از پیدایش علائم ریوی ممکن است نشانه های نوروپاتی بروز نمایند یا ممکن است بیمار با سندروم میاستنی مراجعه کند و بعدا سرطان ریه کشف شود.

نمودهای پارانئوپلازیک در نورولوژی عبارتند از :

• نوروپاتی حسی، حرکتی و یا مخلوط
• درماتومیوزیت
• لوکوانسفالوپاتی چند کانونی پیش رونده (PLM)
• میلوپاتی (ضایعه نخاعی)
• انسفالیت ساقه مغز
• انسفالیت اتوایمیون
• انسفالیت لیمبیک
• زوال عقلی (Dementia)
• نوروپاتی عصبی بینایی
• آپسوکلونوس
• نمایی مانند ALS
• سندروم میاستنیک لمبرت-ایتون (Lambert-Eaton syndrome) (به ویژه در تومورهای ریه)
• دژنرسانس مخچه

گرفتاری اعصاب محیطی در سرطان ها به شکل نوروپاتی حسی، سندروم گیلن باره، نوروپاتی حسی-حرکتی و نورومیوپاتی است. شایع ترین مورد، نوروپاتی حسی نیمه حاد می باشد که با سرطان Oat cell ریه دیده می شود و در آسیب شناسی دژنرسانس ستون پسین و گره های حسی ریشه های پشتی نخاع مشاهده می گردد. درماتومیوزیت شایع ترین نوع گرفتاری عضلات در سرطان ها است که معمولا در افراد بالای ۴۰ سال بروز می کند. گرفتاری پارانئوپلازیک نخاع (Myelopathy) بیماری نادری است که یافته آسیب شناختی است مهم آن نکروز می باشد.

گرفتاری غیرتهاجمی ساقه مغز در سرطان ها معمولا با درگیری قسمت های دیگر دستگاه اعصاب مرکزی مانند نخاع و مخچه و نیز اعصاب محیطی همراه است. نمودهای بالینی به صورت فلج سودوبولبر، سرگیجه، فلج صورت، تهوع، استفراغ، نیستاگموس، آپسوکلوتوس و فلج های چشمی (Ophthalmopareses) هستند. در مغز شایع ترین تظاهر بالینی انسفالیت پارانئوپلازیک به شکل دمانس، تغییرات شخصیت، افسردگی، منگی (confusion) و اختلال حافظه است و اکثرا کارسینوم از نوع Oat cell مسئول آن می باشد. دژنرسانس پارانئوپلازیک مخچه با آتاکسی تنه و اندام ها، دیسارتری و گاهی نیستاگموس و سرگیجه مشخص می گردد و مهم ترین یافته آسیب شناختی آن از بین رفتن سلولهای پورکنژ است. شایع ترین سرطان های تحلیل برنده ی مخچه مربوط به ریه و تخمدان می باشند.

در مواردی که مشکوک به تومور در بیماری هستیم و هنوز آن را پیدا نکرده ایم و یا احتمال سندروم پارانئوپلازیک می دهیم لازم است تومورمارکرها در سرم بیمار اندازه گیری شود. اینها عبارتند از :

• آنتی HU
• بتا HCG
• CA99
• آلفافتوپروتئین
• CEA
• PSA
• Anti RR (به ویژه برای لنفوم)
• آنتی YU
• CA125
• آنتی RI