نورالژی عصب اکسی پوت (Occipital neuralgia) به نوعی بیماری بسیار نادر گفته می‌شود که معمولاً سردرد های شدید و مزمنی را به همراه دارد. درد ناشی از این بیماری از ناحیه اکسیپیتال یا پشت سر انسان نشات می گیرد و با استفاده از عصب های اکسیپیتال نیز پخش می شود. این عصب ها از بالای نخاع انسان تا قسمت جمجمه سر کشیده شده‌اند. نورالژی عصب اکسی پوت معمولاً بر اثر کوچک ترین حرکت از جمله لمس شانه به سر تحریک شده و فرد مبتلا را آزار می دهد. هنگام حمله درد ناشی از نورالژی اکسیپیتال یک درد بسیار تیز و دردناک در کمتر از چند ثانیه ایجاد احساس می شود که باعث سوزش پشت سر می شود. درد این بیماری کوتاه تر از درد میگرن نیز است.
دلایل نورالژی عصب اکسی پوت چیست؟
نورالژی عصب اکسی پوت یکی از بیماری های سخت و آزار دهنده ای است که باید برای درمان آن، به بهترین متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرد. عصب های اکسی پیتال تحت تاثیر شرایط بوده و بر اثر کوچک ترین عارضه ها، تحریک می شوند و حملات شدید نورالژی عصب اکسی پوت را ایجاد می کنند.
رایج ترین دلایل این بیماری عبارتند از:
- آسیب دیدگی
آسیب دیدن بخش های مختلف سر از جمله پشت سر، پشت گردن، رگ به رگ شدن به دلیل تصادف یا ضربه می تواند به عصب های اکسیپیتال آسیب برساند و در نتیجه باعث بیماری نورالژی عصب اکسی پوت شود.
- مشکلات عضلانی
گرفتگی عضلات گردن یکی از دلایل معروف این بیماری است. در واقع زمانی که عصب های اکسیپیتال تحت فشار قرار می گیرند، سردردهای این ناحیه شروع می شوند.
- ناراحتی های کمر و پشت بدن
از عوامل تاثیر گذار روی عصب های اکسی پوت می توان به مشکلات ستون فقرات، ساییدگی دیسک، اسپوندیلوز، تومور و…. اشاره کرد؛ همچنین عارضه‌های زیر نیز می‌تواند بیماری نورالژی اکسیپیتال را ایجاد یا تشدید کند:
• دیابت
• نقرس
• عفونت سیستمی
علائم اصلی سردردهای پس سری عصب اکسیپیتال
درد ناشی از نورالژی عصب اکسی پوت معمولاً یک طرف احساس می شود. این درد از قسمتی که جمجمه و گردن به یکدیگر متصل می شوند، شروع شده و تا بالای پشت سر یا پشت چشم ها حرکت می کند. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری از دردهای جمجمه علی الخصوص نقطه اتصال این عصب ها رنج می برند.
مهم ترین علائم نورالژی عصب اکسی پوت شامل موارد زیر می شود:
• درد و حساسیت شدید در سر و جمجمه وجود دارد.
• تحریک چشم بر اثر ارتباط با نور شکل می گیرد.
• حملات ناشی از این بیماری رفت و برگشتی است و حدود چند ثانیه یا چند دقیقه طول می کشد.
• در برخی از موارد بین دو مرحله از حمله، درد شدیدی احساس می شود.
محرک درد نورالژی اکسیپیتال
درد این بیماری همیشگی نیست و معمولا در شرایط خاص یا در پی اتفاقات مختلفی رخ می دهد. از عوامل تحریک کننده درد عصب های اکسیپیتال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• چرخاندن سر به پهلو
• گذاشتن سر روی بالش
• شستن یا شانه زدن موها
دردی که بر اثر نورالژی اکسیپیتال پیش می آید، بسیار دردناک و آزاردهنده است؛ به همین دلیل ممکن است آن را با میگرن اشتباه بگیرید. با این وجود بهتر است بدانید که این درد با بیماری های میگرن و سردرد خوشه ای کاملا متفاوت است و به روش های خاصی درمان می شود.
تشخیص بیماری نورالژی عصب اکسیپیتال
پزشک متخصص مغز و اعصاب برای اینکه بتواند این بیماری را تشخیص دهد از روش های مختلفی استفاده می کند. در واقع برای این کار ابتدا پرونده پزشکی بیمار را بررسی کرده و سپس بر اساس معاینات بالینی آن را تشخیص می دهد. عارضه نورالژی عصب اکسی پوت نیز می تواند حملات شدید و دردناکی را در در امتداد عصب های پس سر انسان به وجود بیاورد؛ به همین دلیل پزشک، این نواحی را مورد معاینه قرار داده و با استفاده از آن نتیجه می گیرد که آیا این درد ناشی از فشار است یا خیر.
تشخیص نورالژی اکسیپیتال کار آسانی نیست؛ از این رو پیشنهاد می کنیم برای این کار به یک پزشک متخصص و با تجربه مراجعه کنید. از آنجایی که درد ناشی از نورالژی اکسیپیتال شباهت زیادی به سایر سردردها دارد، پزشک برای تشخیص دقیق آن چند آزمایش را تجویز می کند. یکی از روش هایی که برای تشخیص عارضه نورالژی عصب اکسیپیتال استفاده می شود، تسکین درد است. در صورتی که بلوک تزریق شده بین مهره های C2 و C3 تسکین پیدا کند، به این معناست که این سردرد بر اثر نورالژی عصب اکسی پوت به وجود آمده است.
درمان نورالژی عصب اکسی پوت
برای این که پزشک بتواند درمان نورالژی عصب اکسی پوت را به درستی انجام دهد، نیاز است که ابتدا آن را به درستی تشخیص دهد. به عنوان مثال اگر بیمار مورد نظر دچار بیماری نورالژی شده باشد و به توصیه پزشک داروی میگرن را مصرف کند، این درد نه تنها برطرف نمی شود؛ بلکه ممکن است تشدید یابد. بیماری نورالژی پس سر معمولاً از طریق گرما یا سرما درمانی، مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، فیزیوتراپی، ماساژ و استفاده از شل کننده های عضلانی برطرف می شود.
در صورتی که این بیماری شدت یافته باشد و روش های فوق، کمکی به بیمار نکند، پزشک مجبور است از روش تزریق بی حس کننده محلی استفاده کند. این روش درمان حدود ۱۲ هفته نیز طول خواهد کشید.
برای تسکین درد نورالژی اکسیپیتال می توانید در خانه از روش های زیر استفاده کنید:
• گرم نگه داشتن گردن
• استراحت در یک محیط آرام
• مصرف داروهای ضد التهاب از جمله ایبوپروفن یا ناپروکسن
در صورتی که این راه کارها کمکی به کاهش درد پشت سر نکرد؛ پیشنهاد می کنیم سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید در این مواقع پزشک داروهای خاص تری را تجویز می‌کند که می‌تواند درد شما را از بین ببرد.
داروهای درمان نورالژی اکسیپیتال عبارتند از:
• شل کننده عضله
• داروهای ضد درد مانند کاربامازپین و گاباپنتین
• ضد افسردگی
نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که کنترل درد نورالژی عصب اکسی پوت به دو یا سه تزریق در چند هفته نیاز دارد. با توجه به اینکه ممکن است حملات نورالژی اکسیپیتال به طور ناگهانی باز گردد؛ این تزریق باید مجدداً ادامه پیدا کند.
آخرین روش برای درمان عمل جراحی است که معمولاً پزشک هنگام ناچاری و عدم تاثیر روش های فوق، از آن استفاده می کند.
مراجعه به پزشک
نورالژی عصب اکسی پوت یکی از بیماری هایی است که امروزه اغلب افراد از آن رنج می برند. علائم این بیماری بسیار شبیه به بیماری های دیگر از جمله میگرن و سردردهای خوشه ای است؛ به همین دلیل بهتر است برای تشخیص و درمان آن به سراغ یک پزشک متخصص و با تجربه بروید. دکتر رادنوش پشم فروش متخصص مغز و اعصاب در تهران است. با اعتماد به این پزشک می توانید دلیل اصلی سردردهای خود را تشخیص دهید و روش قطعی برای درمان آن پیدا کنید.
