دکتر رادنوش پشم فروش - فوق تخصص اینترونشنال نورورادیولوژی

سردرد همی کرانیا یا سردرد یک طرفه

وجه مشخصه سردرد همی کرانیا ی حمله ای (PH) عبارت است از دوره های کوتاه و مکرر از سردرد شدید یک طرفه. این درد نیز همانند سردرد خوشه ای، معمولا در پشت حدقه چشم بوده ولی ممکن است در تمامی سر نیز حس شود و با پدیده های خودمختار مانند اشک ریزش و احتقان بینی همراه است. پژوهشگران معتقدند بیماران دچار فروکش، به PH دوره ای مبتلا هستند، در حالی که بیماران دچار شکل بدون فروکش آن، به PH مزمن مبتلا می‌باشند.

علائم سردرد همی کرانیا

ویژگی های اساسی سردرد همی کرانیا ( PH ) عبارت است از :

درد بسیار شدید و یک طرفه

حملات کوتاه مدت (۲-۴۵ دقیقه)

حملات بسیار مکرر (معمولا بیش از ۵ مرتبه در روز)

ویژگی های بارز خود مختار در همان سمت درد؛ سیر سریع (کمتر از ۷۲ ساعت)

و پاسخ عالی به ایندومتاسین.

برخلاف سردرد خوشه ای که عمدتا مردان را مبتلا می‌سازد، نسبت مذکر به مونث در PH 1 به ۱ است.

درمان سردرد همی کرانیا

ایندومتاسین (۲۵-۷۵ میلی گرم سه بار در روز) که می‌تواند حملات PH را به طور کامل سرکوب کند، درمان انتخابی است. اگرچه عوارض جانبی گوارشی ناشی از ایندومتاسین می‌تواند درمان را پیچیده سازد، ولی در حال حاضر هیچگونه جایگزینی وجود ندارد که اثربخشی ثابتی داشته باشد. توپیرامات در برخی موارد مفید است. برخی پژهشگران از پیروکسیکام استفاده کرده اند، هر چند کارایی آن به اندازه ایندومتاسین نیست. به نظر نمی‌رشد وراپامیل که درمانی اثربخش برای سردرد خوشه ای قلمداد می‌شود، در درمان PH مفید باشد. nVNS در این بیماران می‌تواند مفید بوده و گاهی نیز می‌تواند بسیار اثربخش باشد. در برخی موارد PH  می تواند به طور همزمان با نورالژی سه قلو (TN) وجود داشته باشد (سندروم PH – تیک)؛ البته در این سندروم نیز مانند سندروم خوشه ای- تیک، هر مولفه ممکن است به درمان جداگانه ای نیاز داشته باشد.

طبق گزارش های موجود PH ثانویه با ضایعاتی در ناحیه زین ترکی و از جمله ناهنجاری شریانی-وریدی، مننژیوم سینوس کاورنو، پاتولوژی غده هیپوفیز، تومورهای اپیدرموئید همراه است. اگر بیمار به دوزهای بالای ایندومتاسین (بیش از ۲۰۰ میلی گرم در روز ) نیاز داشته باشد، احتمال ابتلای وی به PH ثانویه بیشتر است. در بیماران مبتلا به PH مشخصا دو طرفه، باید به افزایش فشار مایع مغزی-نخاعی شک کرد. ذکر این نکته مهم است که ایندومتاسین سبب کاهش فشار مایع مغزی-نخاعی می‌شود. هنگامی که تشخیص PH مطرح باشد، انجام MRI برای رد ضایعه هیپوفیز اندیکاسیون دارد.